عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن نشانه چیست؟

اختلال تعادل در راه رفتن یکی از مشکلاتی است که برخی از افراد از آن رنج می‌برند. فرد مبتلا به این اختلال احساس عدم تعادل و سرگیجه می‌کند.

در مواقعی که ایستاده‌اید، نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید ممکن است احساسی به شما دست دهد که گویی در حال حرکت، چرخیدن‌ به دور خود یا معلق در هوا هستید. یا مثلا در حال قدم زدن هستید و ناگهان با سر به سمت جلو پرتاب می‌شوید و به‌طورکل تعادل خود را از دست می‌دهید.

بسیاری از اندا‌م‌های بدن مانند ماهیچه‌ها، استخوان، مفاصل، حس بینایی، اندام حفظ تعادل در گوش درونی، اعصاب، قلب و عروق خونی باید عملکرد نرمالی داشته باشند تا تعادل بدن‌تان حفظ شود.

زمانی‌که این سیستم‌ها به‌خوبی وظایف خود را انجام ندهند، احتمالا دچار مشکلات تعادلی خواهید شد. ممکن است تعدادی بیماری‌های بالینی سبب برهم خوردن تعادل بدن شوند. اما اکثر مشکلات تعادلی از اختلالات اندام حفظ تعادل در گوش درونی نشئت می‌گیرند (دستگاه دهلیزی).

عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن

اختلال عدم تعادل در هنگام بلند شدن یا راه رفتن در چه افرادی دیده می‌شود؟

افرادی زیر، مستعد ابتلا به اختلال عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن هستند:

• درصورتی‌که قرص مصرف می‌کنید، از عفونت ویروسی رنج می‌برید، دچار مشکلات گوش درونی هستید، یا دوران نقاهت ناشی از آسیب سر را پشت سرمی‌گذارید، ممکن است در معرض ریسک ابتلا به عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن قرار بگیرید.
• اگر بالای ۶۵ سال هستید و دچار عارضه ورم مفصل هستید یا فشار خون‌تان بالا و پایین می‌شود، ریسک ابتلا به مشکلات تعادلی در شما زیاد است.
• احتمال دارد مسافرت با کشتی یا قایق موجب مشکلات تعادلی موقت شما شود.

احتمالا متخصص مغز و اعصاب با برطرف کردن بیماری اصلی، مشکلات حفظ تعادل را در شما درمان کند. این درمان‌ها عبارتند از مصرف دارو، جراحی، تغییر رژیم غذایی، فیزیوتراپی یا انجام حرکات تمرینی در منزل.

علت سرگیجه و عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن

چندین بیماری مختلف می‌توانند علت مشکلات تعادلی باشند. معمولا نشانه‌ها و علائم خاصی با علت مشکلات تعادلی در ارتباط هستند. این علائم عبارتند از:

• احساس حرکت یا چرخش (سرگیجه)
• احساس غش کردن
• از دست دادن تعادل (بی‌ثباتی بدن)

احساس حرکت یا چرخش (سرگیجه)

ممکن است سرگیجه با بسیاری از اختلالات ارتباط داشته باشد، ازجمله:

• سرگیجه خوش‌خیم وضعیتی‌حمله‌ای (BPPV)
• بیماری منییر
• میگرن
• تومور گوش
• سندروم رامزی هانت
• ضربه به سر
• بیماری حرکت
• سرگیجه موقعیتی‌ادراکی پایدار

سرگیجه خوش‌خیم وضعیتی‌حمله‌ای (BPPV)

این نوع سرگیجه زمانی اتفاق می‌افتد که کریستال‌های کلسیم داخل گوش بیمار، که به حفظ تعادل بیمار کمک می‌کنند از محل اصلی خود جابجا می‌شوند و به جای دیگری در گوش داخلی انتقال می‌یابند.

این عارضه شایع‌ترین علت سرگیجه شناخته شده است. ممکن است بیمار حین غلط خوردن در تخت‌خواب یا کج کردن سر برای نگاه کردن به سمت بالا دچار سرگیجه شود.

بیماری منییر

علاوه بر سرگیجه ناگهانی و شدید، بیماری منییر می‌تواند کاهش شنوایی، وزوز گوش یا حس پر بودن گوش بیمار را به دنبال داشته باشد. علت بیماری منییر کاملا معلوم نیست. این بیماری به ندرت رخ می‌دهد و معمولا در افراد بین ۲۰ تا ۳۰ سال شایع است.

میگرن

سرگیجه و حساسیت به چرخش (میگرن دهلیزی) احتمالا براثر سردرد میگرنی بروز می‌کند. میگرن علت شایع سرگیجه است.

تومور گوش

توموری غیرسرطانی و خوش‌خیم است و روند رشد آهسته آن بر روی یک عصب صورت می‌گیرد طوری‌که بر حس شنوایی و حفظ تعادل بیمار تاثیرگذار است.

ممکن است بیمار دچار سرگیجه و از دست دادن تعادل خود شود، اما شایع‌ترین علائم آن افت شنوایی و وزوز کردن گوش است. تومور گوش یک عارضه نادر است.

سندروم رامزی هانت

این عارضه که با نام هریس زوستر اتیکوس هم شناخته شده است زمانی بروز می‌کند که عفونت زونا باعث آسیب عصب صورت نزدیک یکی از گوش‌های بیمار می‌شود. ممکن است بیمار دچار سرگیجه، گوش‌درد و افت شنوایی شود.

ضربه به سر

احتمال دارد بیمار به ‌علت ضربه مغزی یا سایر صدمات به سر، دچار سرگیجه شود.

بیماری حرکت

برخی بیماران حین سوارشدن بر قایق، ماشین و هواپیما یا حتی سوار شدن بر وسایل تفریحی شهربازی دچار سرگیجه می‌شوند.

سرگیجه موقعیتی‌ادراکی پایدار

این اختلال خیلی‌اوقات همراه با سایر سرگیجه‌ها اتفاق می‌افتد و علائمی همچون ناپایداری یا حس چرخیدن چیزهای اطراف به دور سر بیمار به همراه دارد. این علائم اغلب در حال حرکت و حین تماشای اشیاء، هنگام مطالعه، یا زمانی‌که بیمار قصد خرید از اماکنی همچون پاساژ داشته باشد، شدت می‌یابد.

احساس غش کردن

غش کردن با عوامل زیر در ارتباط است:

• فشار خون پایین درحالت صاف ایستادن.
• برخی افراد بعد از سرپا ایستادن یا نشستن به سرعت دچار افت شدید فشار خون می‌شوند و حالت غش‌کردن به آنها دست می‌دهد.
• بیماری‌های قلبی عروقی.
• ضربان قلب غیرطبیعی (بی‌نظمی در ضربان قلب)، تنگ یا انسداد عروق خونی، گرفتگی عضلات قلبی، یا کاهش حجم خون موجب کند شدن جریان خون و درنتیجه غش کردن بیمار می‌شود.

از دست دادن تعادل (بی‌ثباتی بدن)

عوامل زیر بر روی بی تعادلی حین راه رفتن یا احساس از دست دادن تعادل تاثیرگذار هستند:

• مشکلات وستیبولار
• آسیب عصبی به پاها (نوروپاتی محیطی)
• مشکلات مربوط به مفاصل، ماهیچه یا تاری‌چشم
• مشکلات بینایی
• عوارض جانبی داروها
• عارضه‌های عصبی خاص
• سرگیچه

مشکلات وستیبولار

ناهنجاری‌های گوش داخلی بیمار می‌توانند باعث معلق بودن یا سنگینی سر و زمین خوردن در تاریکی ‌شوند.

آسیب عصبی به پاها (نوروپاتی محیطی)

این آسیب می‌تواند مشکلاتی را در راه رفتن بیمار بوجود آورد.

مشکلات مربوط به مفاصل، ماهیچه یا تاری‌چشم

ضعف عضلانی و ناپایداری مفاصل نقش مهمی را در از دست رفتن تعادل بیمار می‌کند.

مشکلات بینایی

مشکلات بینایی می‌توانند باعث عدم تعادل در فرد شوند.

عوارض جانبی داروها

ممکن است عدم تعادل بر اثر عوارض جانبی مصرف داروها بروز کند.

عارضه‌های عصبی خاص

شامل آرتروز گردن و پارکینسون است.

سرگیجه

ممکن است احساس سرگیجه یا منگی بر اثر عوامل زیر بروز کند:

• مشکلات گوش داخلی
• اختلالات روانی
• تنفس سریع و غیرطبیعی (نفس نفس زدن)
• استفاده برخی از داروها

علت سرگیجه و عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن

مشکلات گوش داخلی

ناهنجاری‌های سیستم وستیبولار منجر به حس معلق بودن در هوا یا دیگر چرخش‌های کاذب می‌شوند.

اختلالات روانی

افسردگی (اختلال افسرده‌ساز شدید)، استرس و سایر اختلالات روانی ممکن است از دلایل سرگیجه باشند.

تنفس سریع و غیرطبیعی (نفس نفس زدن)

این عارضه اغلب با اختلالات اضطراب‌آور همراه است و باعث منگی می‌شود.

استفاده برخی از داروها

ممکن است اثرات جانبی برخی داروها علت سرگیجه گرفتن باشند.

نحوه تشخیص اختلال عدم تعادل

پزشک درمان را با بررسی سوابق پزشکی و انجام معاینات فیزیکی و مغز و اعصاب بیمار آغاز خواهد کرد. برای اطمینان از اینکه علائم بیمار از مشکلات عملکرد تعادلی در گوش داخلی نشئت می‌گیرند، احتمالا پزشک معالج درخواست انجام یک سری آزمایشات را می‌دهد.

آزمایشاتی که پزشک به منظور تشخیص مشکل تعادل تجویز می‌کند شامل موارد زیر است:

• آزمایشات مربوط به شنوایی
• آزمایش بررسی حالت بدن
• الکترونیستاموگرافی و نیستاگموگرافی ویدئویی

آزمایشات مربوط به شنوایی

مشکلات شنوایی خیلی‌اوقات با مشکلات تعادلی در ارتباط هستند.

آزمایش بررسی حالت بدن

پس از اینکه تجهیزات ایمنی پزشکی به بیمار وصل شد، پزشک از او می‌خواهد در حالت ایستاده بر روی یک دستگاه متحرک قرار گیرد. این آزمایش مشخص می‌کند بیمار در کدام قسمت از سیستم تعادلی بدن خود بیشتر تکیه می‌کند.

الکترونیستاموگرافی و نیستاگموگرافی ویدئویی

هر دو آزمایش حرکات چشمی را ثبت می‌کنند، حرکاتی که در عملکرد و تعادل سیستم وستیبولار نقش دارند. در الکترونیستاموگرافی از الکترودها و در روش نیستاگموگرافی ویدئویی از دوربین‌های کوچک برای ثبت حرکات چشمی بهره‌گیری شده است.

آزمایش صندلی چرخشی

بیمار بر روی یک صندلی کنترلی می‌نشیند و حرکات چشمی بیمار همزمان با حرکت دایره‌ای صندلی تجزیه و تحلیل می‌شوند.

حرکت مانوری دیکس-هالپیک

پزشک بادقت سر بیمار را در جهات مختلف می‌چرخاند و همزمان حرکات چشمی او را تحت نظر می‌گیرد تا مشخص شود که آیا بیمار دچار احساس چرخش کاذب یا سرگیجه هست یا خیر.

تست پتانسیل عضلانی برانگیخته دهلیزی

در این روش یک سری پدهای سنسوری به گردن، پیشانی و زیر چشم‌های بیمار وصل می‌شود و بعد تغییرات جزئی انقبا‌ض‌های عضلانی در واکنش به صداها اندازه‌گیری و ارزیابی می‌شوند.

آزمایشات تصویربرداری

آزمایش ام‌آرآی و سی‌تی‌اسکن مشخص می‌کند آیا عوارض بالینی اولیه علت مشکل تعادلی بیمار هستند یا خیر.

آزمایشات ضربان قلب و فشار خون

فشار خون بیمار را می‌توان حین نشستن و یا بعد از ایستادن به مدت ۲ تا ۳ دقیقه ارزیابی کرد تا مشخص شود بیمار به افت قابل‌توجه فشار خون دچار هست یا خیر. ضربان قلب بیمار را نیز می‌توان حین ایستادن بررسی کرد تا به تصمیم‌گیری درباره تاثیر بیماری قلبی بر علائم بوجود آمده کمک کند.

درمان عدم تعادل در راه رفتن

روش درمانی بستگی به علت مشکلات تعادلی بیمار دارد.

برخی روش های درمان مشکل عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن عبارتند از:

• درمان دارویی
• تغییرات سبک‌زندگی و رژیم‌غذایی
• حرکات حفظ تعادل (احیای سیستم وستیبولار)
• روش موقعیت‌یابی
• جراحی

درمان دارویی مشکل عدم تعادل و سرگیچه

درصورتی‌که سرگیجه شدید بیمار ساعت‌ها و روزها به طور بینجامد، احتمالا داروهای جلوگیری از سرگیجه و استفراغ برای او تجویز خواهند شد.

درمان عدم تعادل در راه رفتن از طریق تغییرات سبک‌زندگی و رژیم‌غذایی

درصورتی که بیمار به عارضه منییر یا سردردهای میگرن دچار شده باشد، غالبا برای رفع علائم بیماری تغییر رژیم‌غذایی پیشنهاد می‌شود. اگر بیمار به فشار خون پایین درحالت صاف ایستادن دچار شده باشد، ممکن است به نوشیدن مایعات بیشتر یا پوشیدن جوراب‌های ساق‌بلند نیاز داشته باشد.

درمان نداشتن تعادل

حرکات حفظ تعادل (احیای سیستم وستیبولار)

درمانگر مجرب در زمینه مشکلات تعادلی یک برنامه سفارشی حفظ تعادل و حرکات ورزشی را طراحی می‌کند. این نوع درمان به بیمار کمک می‌کند بر بی‌تعادلی غلبه کند، آن را خنثی کرده و به فعالیت بدنی خود ادامه دهد.

ممکن است درمانگر برای پیشگیری از زمین خوردن بیمار به او پیشنهاد استفاده از عصا را بدهد و روش‌های جلوگیری از زمین خوردن در منزل را به او آموزش دهد.

عدم تعادل

استفاده از روش موقعیت‌یابی برای درمان عدم تعادل بدن

اگر بیمار به سرگیجه خوش‌خیم وضعیتی‌حمله‌ای (BPPV) دچار باشد، احتمالا درمانگر از یک روش درمانی برای بیرون راندن ذرات از گوش داخلی و سوق دادن آنها به ناحیه دیگری از گوش بیمار بهره می‌گیرد. این روش مستلزم چرخاندن سر بیمار در جهات مختلف است.

درمان از مشکل دست دادن تعادل به کمک جراحی

در‌صورتی‌که بیمار به عارضه منییر یا تومورگوش دچار باشد، ممکن است جراحی به او پیشنهاد شود. احتمالا جراحی رادیواستروتاکتیک گزینه اصلی درمان برای افراد مبتلا به تومورگوش ‌باشد. طی این روش درمانی پرتوهایی دقیقا به سمت تومور بیمار فرستاده می‌شود و نیازی به ایجاد شکاف در بدن بیمار نیست.